Nederlandse superfoods

De tien superfoods van eigen bodem

Elke supermarkt heeft inmiddels een schap met ‘superfoods’: moerbeibessen, gojibessen, incabessen, chiazaden, hennepzaad, rauwe cacao, tarwegraspoeder, macapoeder… en het ene superfood zou nog gezonder voor je zijn dan het ander. Enkele maanden geleden waarschuwde het Voedingscentrum tegen de superfoods – het zou vooral een groot marketinginstrument zijn. En inderdaad: de bedragen die mensen bereid zijn te betalen voor dit wondervoedsel zijn enorm. Is gezondheid dan toch te koop?

Wondervoedsel?

Als je leest wat superfoods allemaal voor bijzondere eigenschappen hebben, zou je bijna gaan geloven dat je er niet zonder kunt. Ze beschermen en verbeteren je immuunsysteem, ze beschermen tegen ziekten, ze balanceren je hormonen, ze ontgiften en ontzuren je lichaam, ze hebben zelfs actieve antikanker-eigenschappen… Zeer indrukwekkend inderdaad. Daar wil je wel voor betalen!

Maar wat zijn superfoods eigenlijk?

Om dat te begrijpen moet je weten dat onze voeding zowel brandstof als bouwstof bevat. We hebben energie (brandstof) nodig voor de stofwisselingsprocessen in ons lichaam, voor de werking van onze hersenen en spieren en voor het herstel van onze organen. De energie die voedsel levert drukken we uit in calorieën. Vetten, eiwitten en koolhydraten leveren calorieën.

Nutriënten zijn onmisbaar

Toch is dat niet alles. We hebben ook bouwstoffen (of nutriënten) nodig voor het functioneren, het onderhoud en het herstel van ons lichaam. Absoluut onmisbaar. We hebben het dan over aminozuren (de bouwstoffen van eiwitten), onverzadigde vetzuren, vitaminen, mineralen, antioxidanten en fytochemicaliën. Het zijn vele duizenden stoffen, die nog niet eens allemaal in kaart zijn gebracht.

Gelukkig bevat het meeste voedsel allebei: het geef ons brandstof (calorieën) én het levert ons bouwstoffen. Maar de verschillen tussen het ene voedsel en het andere zijn wel groot. Wit brood en witte pasta bijvoorbeeld bevat heel veel brandstof, maar vrijwel geen bouwstoffen. Kortom: wél calorieën, maar geen nutriënten. Daarom noemen we dat ook wel ‘lege calorieën’ – calorieën zonder enige voedingswaarde.

Dit soort voedsel wil je het liefst vermijden omdat het je dik en ongezond maakt.

Supergoed of superduur?

Superfoods zijn het tegenovergestelde van lege calorieën. Superfoods bevatten namelijk juist veel bouwstoffen en relatief weinig brandstof. We noemen dat ‘nutriëntdicht’ voedsel. Deze nutriëntdichtheid verklaart ook hun grote effect op de gezondheid: ze geven het lichaam heel veel materiaal om optimaal te kunnen functioneren en herstellen. Superfoods zijn dus inderdaad super!

Maar nu de belangrijkste vraag: moet je dus al die superdure superfoods kopen om gezond te worden?

Het antwoord is geruststellend: nee, beslist niet! Inderdaad, chiazaad, hennepzaad en gojibessen zijn bijzonder nutriëntdicht – ze dragen terecht het predicaat ‘superfood’. Maar er is ook veel ‘gewoner’ voedsel dat eveneens heel veel bouwstoffen bevat en dus nutriëntdicht is. Boerenkool bijvoorbeeld! Ja, dat lees je goed: boerenkool is een superfood. Je hoeft dus niet per se te grijpen naar die superdure superfoods uit vreemde landen… superfoods zijn soms verrassend dichtbij en gewoon.

Tien eenvoudige superfoods

Ik geef je een lijstje van 10 superfoods die iedereen kan krijgen en die je misschien al wel gewoon in huis hebt.

Boerenkool

ik zei het al. Maar dat geldt eigenlijk voor alle koolsoorten (de familie van de kruisbloemigen). Ook spruitjes, rode kool, broccoli en paksoi zijn groenten met een enorm hoge nutriëntdichtheid. Veel mensen menen dat kool zelfs actieve antikanker-eigenschappen bezit. Trouwens, niet alleen het blad van de boerenkool, maar eigenlijk is élk eetbaar groen blad een superfood; boordevol mineralen, chlorofyl, antioxidanten en andere heilzame stoffen.

Knoflook

en ook hier mag de hele familie genoemd worden (de familie van lookachtigen): ui, prei, sjalotten en bieslook. Een absoluut superfood dat je zowel rauw als gekookt kunt eten. En wat belangrijker is: een superfood dat in elke supermarkt ligt, betaalbaar is en zelfs gewoon in je eigen tuin groeien wil.

Bessen

in het algemeen en bosbessen in het bijzonder – superfoods uit bos en berm: frambozen, aardbeien, bramen, aalbessen, zwarte bessen, kruisbessen. Op dit moment kun je volop bramen plukken en ook deze diepzwarte bessen zitten boordevol antioxidanten en fytonutriënten – gratis en voor niets! Richard Béliveau roemt bessen om hun sterke kankerwerende eigenschappen.

Gember

de heerlijke pittige wortelknol die elk gerecht smaak kan geven. Niet duur, maar ontzettend gezond – een superfood pur sang. Het heeft een zeer gunstige werking op de spijsvertering en de darmwerking, maar ook bij het reinigen van je lichaam. En… het ligt gewoon bij je groenteboer in de winkel.

Lijnzaad

is het zaad van vlas, een oud gewas dat al eeuwenlang in Nederland geteeld wordt. Van vlas wordt linnen gemaakt, een duurzame, diervriendelijke vorm van textiel die zich weer in een groeiende belangstelling mag verheugen. Lijnzaad is misschien wel de belangrijkste bron van alfa-linoleenzuur (ALA), een essentieel omega-3 vetzuur. Daarnaast is het bijzonder rijk in vezels en mineralen en dus een prachtige aanvulling op een gevarieerd plantaardig eetpatroon. Eén eetlepel daags van dit krachtige, maar zeer betaalbare superfood zal je goed doen.

Walnoten

is de koning van de noten. Uit allerlei onderzoek blijkt dat het de sterkste anti-kankereigenschappen heeft en het best de gezondheid van hart- en vaten ondersteunt. Slechts een paar walnoten per dag maken groot verschil voor je gezondheid. Niet mis voor een eenvoudige noot die ook in ons land gewoon geteeld kan worden. Een walnootboom is een pronkstuk in je tuin.

Pepers

geven je eten smaak en je lijf een boost. Bijzonder rijk aan vitamine C en vrijwel alle mineralen en goed tegen verkoudheden en spijsverteringsproblemen. Bovendien hebben pepers een pijnstillende werking. De felle rode kleur van pepers verraadt een grote hoeveelheid flavonoïden, stoffen die het immuunsysteem krachtig ondersteunen. Overigens geldt dat voor alle kleurrijke groenten.

(Wilde) kruiden

zijn de medicijnen van de natuur. Peterselie bijvoorbeeld is ongelofelijk rijk aan ijzer, zuivert het bloed en houdt de aderwand elastisch. Je kunt het in je tuin, op je balkon of zelfs in je keukenraam verbouwen. Het ziet er zo ‘gewoon’ uit, maar het is een ongelofelijke bron van fytonutriënten. En dat geldt bijvoorbeeld ook voor… de brandnetel – geen onkruid maar superfood.

Zeekraal

kun je tegenwoordig gewoon kopen in de supermarkt, maar wie dicht bij de kust woont kan het zelf oogsten op buitendijks land langs de waddenkust of op de schorren in Zeeland. Net als zeewier bevat zeekraal álle mineralen die we nodig hebben, eenvoudig omdat zeewater alle mineralen bevat. Wie een ‘zee-groente’ op het menu zet, zal nooit mineraaltekorten oplopen.

Peulvruchten

zoals bruine bonen, kapucijners, linzen, erwten en kikkererwten kunnen we ook gerust als superfood beschouwen. Rijk aan vitaminen, mineralen, vezels en resistent zetmeel, maar ook een zeer complete bron van essentiële aminozuren en dus eiwitten. Peulvruchten mogen dan niet zo exotisch zijn, ze behoren wel tot de meest nutriëntdichte soorten voedsel op de planeet.

Eet verstandig en gevarieerd!

Superfoods zijn dus veel gewoner dan je misschien dacht. Hoewel ik niks tegen chiazaden, macapoeder en gojibessen heb (ik gebruik het zelf ook zo nu en dan), hoef je voor een optimale gezondheid niet naar deze dure producten te grijpen. Kies elke dag voor voedsel dat zo rijk mogelijk aan nutriënten is – dát is de weg naar optimale vitaliteit en energie.